Ο άνθρωπος έχει από την φύση μια βαθειά ευγένεια. Αγαπάει την καλωσύνη και κάθε αρετή. Και θέλει να προσφέρεται θυσία γι’ αυτές, ακόμη και όταν, η αγάπη του για το Θεό και η πίστη του, έχουν παγώσει.
Κάθε πράξη, που γίνεται έξω από τους προβληματισμούς των αρετών, του χτυπάει στα νεύρα είτε την κάνει ο ίδιος, είτε -πολύ περισσότερο- όταν την κάνει κάποιος άλλος. Το δυνατό μάτι της διανοίας του, τις βλέπει όλες τις πράξεις αυτές. Και η ακοίμητη συνείδησή του, τις τοποθετεί. Και πώς τις τοποθετεί; Προσπαθεί να τις τοποθετεί σωστά. Όμως, δεν το κατορθώνει πάντοτε.
Γιατί;
Αυτό συμβαίνει, γιατί προσκρούει σε ένα απροσδόκητο και απίθανο παρεμβατισμό. Παρεμβαίνει ο «εαυτούλης» του υπέρ των πράξεων του που, ενώ είναι κακές, και στο πρόσωπο των άλλων, τις καταδικάζει κατηγορηματικά και απόλυτα, για τις δικές του, όχι μόνο δεν κάνει κάτι τέτοιο, αλλά τις εκτρέφει και τις θάλπει! Είναι τα αγαπημένα του παιδάκια. Και όχι απλώς αγαπημένα, αλλά και παραχαϊδεμένα! Για χάρη τους, τσακώνεται καθημερινώς με τη συνείδησή του! «Σιωπή», της λέει, «είναι καλά τα παιδάκια μου, είναι χαριτωμένα»!
Ναι. Έτσι γίνεται συνήθως. Γι’ αυτό ακριβώς ο ιερός Αυγουστίνος λέει: «Μη γίνεσθε συνήγοροι των παθών σας. Να είσθε οι ανεπηρέαστοι δικαστές τους». Αν τα χαϊδεύεις, θα αποθρασυνθούν. Και ποιός τότε θα την πληρώσει; Πρώτος και καλύτερος συ! Μετά και άλλοι…
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης κάνει την εξής παρατήρηση: «Ο Φαραώ σκότωνε τα αγόρια των Εβραίων και άφηνε να ζουν τα κορίτσια. Γιατί όμως άφηνε τα κορίτσια; Είναι ευνόητο. Τα αγόρια είναι σκληρά. Τα κορίτσια μαλακά και ευκολομεταχείριστα. Τα αγόρια συμβολίζουν τις αρετές. Τα κορίτσια τις ηδονές. Και συμπεραίνει ο άγιος. Μη μιμείσαι τον Φαραώ. Φρόντισε για τα αγόρια σου, ας είναι και σκληρά. Αγωνίσου για τις αρετές».
Πώς όμως; Ο άνθρωπος δεν βρίσκεται πάντοτε στην ίδια πνευματική κατάσταση. Μερικές φορές πετάει ψηλά, αγωνίζεται μόνο για τις πνευματικές αρετές, και ξεχνάει εντελώς τα πάθη και τις ηδονές. Άλλοτε παραδίνεται σ’ αυτές κατά τρόπο απελπιστικό, και τότε δεν μπορεί ούτε ο ίδιος να αναγνωρίσει τον εαυτό του. Αυτή είναι η τραγωδία του ανθρώπου.
Μέσα του η αγάπη και το μίσος, η θυσία και η φιλαυτία, η ιδιοτέλεια και η ελεημοσύνη, η αγνότητα και η ακολασία, είναι ισοδύναμες. Νικάει εκείνη, με την οποία ο ίδιος θα συνταχτεί. Συντάσσεται με τον Χριστό; Νικάει ο Χριστός. Συντάσσεται με τον Σατανά; Μέσα σου νικάει ο Σατανάς.
Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος. Και η ελευθερία του πραγματώνεται κάθε στιγμή. Είτε το θέλουμε, είτε όχι, είμαστε «τρεπτοί»! Δηλαδή μπορούμε κάθε λεπτό, να «τρεπόμαστε», να αλλάζουμε γνώμη και απόφαση. Γι’ αυτό, κάθε στιγμή καλούμαστε να δίνουμε απάντηση στο ερώτημα: «Συντάσσει τω Χριστώ»;
Κάθε στιγμή μπορούμε να δώσουμε σαν απάντηση εξίσου το «ναι» ή το «όχι». Αυτός είναι ο λόγος, που στη ζωή του ο άνθρωπος έχει απέραντη ευθύνη για την κάθε του στιγμή. Μια στιγμή μπορεί να τον μεταβάλει από τον χειρότερο παλιάνθρωπο σε αληθινό άγγελο. Και αντίθετα, από άγγελο σε τέρας.
Η στιγμή αυτή λέγεται «μετάνοια», δηλαδή αλλαγή γνώμης. Μετάνοια λέγεται η αλλαγή γνώμης από το κακό στο καλό. Το αντίθετο δεν λέγεται μετάνοια· λέγεται ξεπεσμός.
Η περίοδος του καλοκαιριού δεν είναι περίοδος πνευματικής περισυλλογής, αλλά κινδύνων, λόγω διακοπών και ζέστης. Χρειάζεται λοιπόν νήψη: άγρυπνο βλέμμα στην άμυνα για διατήρηση των επιτευγμάτων μας. Η λέξη ξεπεσμός είναι τρομερή. Για τα πνευματικά ζητήματα είναι πολύ πιο τραγική. Γιατί τότε ο άνθρωπος παθαίνει μια φοβερή σεισμική δόνηση, που φέρνει αποτελέσματα οδυνηρά.
Ακούστε, τί γράφει ο όσιος Ισαάκ ο Σύρος. «Η αναθυμίαση των σαρκικών ηδονών δεν αφήνει το νου να αποκτήσει επίγνωση του αληθινού Θεού. Όπως η πάχνη, που βγαίνει από την υγρή γη, κάνει την ατμόσφαιρα αδιαφανή, έτσι και η αναθυμίαση αυτή, δεν μας αφήνει να δούμε το Θεό. Όποιος αυτά δεν τα προσέχει, δεν μπορεί να το αντιληφθεί, ότι περπατά στο σκοτάδι -και γι’ αυτό, όχι μόνο δεν έχει αρετές, αλλά και δεν καταλαβαίνει, ούτε τί σημαίνουν τα ονόματα τους! Και όμως, φαντάζεται τον εαυτό του σαν τον πιο σπουδαίο και έξυπνο άνθρωπο του κόσμου, ενώ
δεν είναι παρά ένας τιποτένιος» (Λόγος ΙΓ’).
Το θεμέλιο όλων των αρετών είναι η ταπείνωση. Αυτή μας οδηγεί στις αρετές· και μέσω αυτών στην επίγνωση του Θεού. Και αντίθετα, η ιδέα ότι τα ξέρουμε όλα, ότι τα κρίνουμε σωστά και ενεργούμε ορθά, μας χωρίζει από τις αρετές και από το Θεό.
Πηγή: Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου, «Δίψα για ζωή», εκδ. Ι.Μ. Νικοπόλεως. Πρέβεζα 2010
Αναδημοσίευση από: Εκκλησία Παναγίας Αγίας Νάπας στο κοινωνικό δίκτυο Facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου