Ο Άγιος Ξενοφώντας έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527-565 μ. Χ.). Καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη και ήταν άνθρωπος πλούσιος και ευσεβής. Ήταν παντρεμένος με την Μαρία και είχε δύο υιούς, τον Αρκάδιο και τον Ιωάννη, τους οποίους έστειλε για σπουδές στη Βηρυττό.
Στο ταξίδι τους προς την Βηρυττό το πλοίο στο οποίο επέβαιναν βούλιαξε, τα δύο αδέλφια όμως σώθηκαν και η θάλασσα τους έβγαλε στα μέρη της Τύρου, τον μεν Ιωάννη στην Μελφηθά, τον δε Αρκάδιο στην Τετραπυργία.
Ο Ιωάννης μετά απ’ τη διάσωση του σκεπτόμενος την ματαιότητα του βίου άφησε τον κόσμο και αποσύρθηκε σε μοναστήρι. Εκεί αφιερώθηκε στη νηστεία, την αγρυπνία και την προσευχή. Είχε όμως στεναχώρια γιατί θεωρούσε ότι ο αδελφός του είχε πνιγεί.
Ο Αρκάδιος ,αφού και αυτός διασώθηκε από τον πνιγμό, αποφάσισε και αυτός να γίνει μοναχός. Πήγε για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους και εκεί συνάντησε έναν άγιο και προορατικό γέροντα, ο οποίος τον έκειρε μοναχό, στην Μονή του Αγίου Σάββα, και του είπε ότι ο αδελφός του ζει και θα τον συναντήσει. Ο γέροντας έμεινε με τον Αρκάδιο ένα χρόνο και κατόπιν έφυγε στην έρημο αφού του υποσχέθηκε ότι θα γυρίσει σε τρία χρόνια να τον δει.
Ο πατέρας των παιδιών, ο Ξενοφώντας, επειδή για δύο χρόνια δεν είχε νέα τους, έστειλε άνθρωπο στην Βηρυτό για να μάθει τι κάνουν. Εκεί τον πληροφόρησαν ότι τα παιδιά δεν είχαν πάει στη Βηρυτό. Εκείνος ψάχνοντας για τα ίχνη του Ιωάννου και του Αρκαδίου αναχώρησε για την Αθήνα. Στο δρόμο συνάντησε κάποιον ο οποίος ταξίδευε με τα παιδιά. Εκείνος τον πληροφόρησε για το ναυάγιο και του είπε ότι τα παιδιά πνίγηκαν. Ο απεσταλμένος του Άγίου Ξενοφώντα επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και διηγήθηκε τα καθέκαστα στο ευλογημένο ζευγάρι, την Οσία Μαρία και τον Όσιο Ξενοφώντα. Αφού άκουσαν τα νέα, αντί να πέσουν σε θρήνο, έκαναν προσευχή και στο όνειρο τους είδαν τα παιδιά τους να στέκονται μπροστά στο Χριστό φορώντας στο κεφάλι τους λαμπρά στεφάνια. Τότε πίστεψαν ότι τα παιδιά δεν πνίγηκαν, αλλά ζουν και αποφάσισαν να πάνε στα Ιεροσόλυμα για προσκύνημα και αναζήτηση των τέκνων τους.
Καθώς επισκέπτονταν τα Ιερά προσκυνήματα και μοίραζαν ελεημοσύνη, συνάντησαν τον γέροντα του Αρκαδίου, ο οποίος με το προορατικό χάρισμα που είχε τους αναγνώρισε και τους χαιρέτισε με τα ονόματά τους. Κατόπιν τους είπε να πάνε για προσκύνημα στον Ιορδάνη ποταμό και στην επιστροφή θα τους δείξει που είναι τα παιδιά τους.
Ο γέροντας πήγε στον Γολγοθά όπου κατά θεία Οικονομία ήρθε και ο Ιωάννης και ο Αρκάδιος για προσκύνημα. Σε δύο ημέρες επέστρεψαν και οι γονείς τους και ο γέροντας τους είπε να ετοιμάσουν πλούσια τράπεζα και εκεί θα τους δείξει τα παιδιά τους. Πήρε τον Αρκάδιο και τον Ιωάννη και πήγαν στο τραπέζι όπου ετοίμασαν οι γονείς τους και εκεί συναντήθηκε ολόκληρη η οικογένεια.
Αφού δόξασαν και ευχαρίστησαν το Θεό, ο Όσιος Ξενοφώντας και η Οσία Μαρία παρακάλεσαν τον γέροντα να τους κάνει μοναχούς. Και τα μεν παιδιά τους, Αρκάδιος και Ιωάννης, ακολούθησαν τον γέροντα στην έρημο, όπου έμειναν μέχρι το τέλος της επίγειας ζωής τους, αξιωθέντες από τον Θεό να θεραπεύουν ασθένειες. Η μητέρα τους, Οσία Μαρία, πήγε σε γυναικείο μοναστήρι, όπου έφτασε σε μεγάλα ύψη αγιότητας και αξιώθηκε από το Θεό να θεραπεύει δαιμονισμένους και ο Άγιος Ξενοφώντας, αφού πούλησε όλη την περιουσία του και την μοίρασε στους πτωχούς, έζησε τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής του στην έρημο, αξιώθηκε μεγάλων χαρισμάτων από τον Φιλάνθρωπο Κύριο και κοιμήθηκε στις αρχές του έκτου αιώνα.
Η αγία οικογένεια, πατέρας, μητέρα και τα παιδιά τους εορτάζονται από την Εκκλησία μας στις 26 Ιανουαρίου.
Πρεσβείαις Κύριε των Αγίων σου, αξίωσε και εμάς. της ακράδαντης πίστεως και εμπιστοσύνης στο πρόσωπο Σου, της υπομονής, του χαρίσματος της ελεημοσύνης και όλων των αρετών που στόλιζαν την αγία αυτή οικογένεια και ελέησε και σώσε όλους εμάς. Αμήν!
Ακούστε το απολυτίκιον του Αγίου Ξενοφώντος:
