Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης: Η ευχή τονώνει τον πνευματικό αγώνα

 

Γνωρίζω χιλιάδες ψυχές εις τον κόσμο, εις όλο θα έλεγα τον κόσμο, όπου βιάζουν τον εαυτό τους εις την ευχή με θαυμαστά αποτελέσματα.

Η ευχή τους τονώνει εις τον αγώνα τον πνευματικό· φωτίζει μέσα τους και κάμουν βαθειά εξομολόγηση, ειλικρινή· και πικραμένοι από τους λογισμούς και τους πειρασμούς που ξεσηκώνει η ευχή, τρέχουν με λαχτάρα εις τα Άχραντα Μυστήρια.

Και πάλι εις τον αγώνα με τους λογισμούς και τα πάθη· και πάλι εις τα Μυστήρια. Και δεν ημπορούν πλέον να κάμουν χωρίς την ευχή.

Πηγή:  Proseuxi.gr

Ο φόβος του Θεού φέρνει εγκράτεια, αγάπη προς τον πλησίον

* ...Απ' τη μια να φωνάζει, να λυπεί τον αδελφό, να κατακρίνει και απ' την άλλη να κοινωνάει είναι φοβερό. Περνάμε και βλέπουμε ένα σκουπιδάκι και το καταφρονούμε.

Να συλλάβουμε στη διάνοια μας ότι εδώ πού πατάμε βαδίζει η Παναγία. Το σπίτι της Παναγίας να το ‘χουμε να λάμπει. Ο μοναχός πρέπει να είναι πολυόμματος.

Αν δεν κάνουμε ότι θέλει ο Θεός κατακρινόμαστε. Αν εξετάσουμε τον εαυτό μας θα δούμε ένα κόσμο καταφρονήσεως, αργολογίας, κατακρίσεως.

Πώς ζητούμε να ‘ρθει η Θεία λαμπρότης, η γλυκύτης, το πυρ της Θεότητος; Πρέπει να τα ζούμε, να τα γευόμαστε εδώ πού είμαστε. Η προσευχή πρέπει να γίνεται με φόβο Θεού. Στην εκκλησία να μην πηγαινοερχόμαστε. Δεν υπάρχει πραγματική αγάπη για το Θεό. Χάνουμε τον χρόνο μας με τις κουβέντες, γι' αυτό αισθανόμαστε άδειες και ανικανοποίητες, γιατί δεν έχουμε προσευχή. Ο φόβος του Θεού φέρνει εγκράτεια, αγάπη προς τον πλησίον.

Δεν έχουμε τίποτε μέσα μας γι' αυτό πρέπει να κλάψουμε, γιατί λέμε ότι είμαστε αφιερωμένες, και αυτό είναι ψέμα. Θα μείνουν μόνο τα καλά έργα. Να κάνουμε προετοιμασία της Θείας Μεταλήψεως. Εάν καταλαβαίνετε κάτι σας βαραίνει δεν πρέπει να πλησιάζετε. Αφού ο άλλος λυπήθηκε μαζί σου πώς εσύ κοινωνάς; Γιατί να μην πάμε να φτερουγίσουμε στο θρόνο του Θεού; και να προτιμάμε τις συζητήσεις;

* Όποια κάνει οικονομία, προσέχει στο φαγητό της δεν θα στερηθεί. Να γίνεται οικονομία για να μας σκεπάσει ο Θεός. Φοβάμαι πολύ την πείνα. Όποιος δεν την έζησε... Είπα, στη ζωή μου δεν θα πετάξω ούτε μια μπουκίτσα. Έβλεπα τις πέτρες κι έλεγα «Χριστέ μου κάνε τις ψωμάκι να φάω, να στηριχθώ στα πόδια μου». Θα 'ρθει εποχή που δεν θα υπάρχουν ούτε ρούχα, ούτε παπούτσια. Εμείς πρέπει να παρακαλούμε την Παναγία να μας σκεπάζει από τις παγίδες του διαβόλου και τους κακούς ανθρώπους.

Να μην αργολογούμε, καιρός μετανοίας. Ολα τα λεπτά θα μας τα ζητήσει ο Θεός και τις μέρες μας που φεύγουν.

Και τα παπούτσια μας και τις κάλτσες μας όλα να τα οικονομούμε. Θα με θυμηθείτε μια μέρα. Πρέπει να τα προσέξουμε όλα για να φωτίσει ανθρώπους να μας φέρνουν....

Διδαχές της αείμνηστης Γερόντισσας Μακρίνας, Ηγουμένης της Ι.Μ.Παναγίας Οδηγήτριας Πορταριάς.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Ο ΟΣΙΟΣ ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ 09-12-2003

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΥΨΕΛΗΣ

Αναδημοσίευση από: Αγιορείτικο Βήμα

Κυριακή του Παραλύτου, Ιωάν. ε΄ 1 -15 - Πράξ θ΄ 32 - 42

Σωτήρια ίαση “ίδε, υγιής γέγονας, μηκέτι αμάρτανε, ίνα μή χείρον σοί τι γένηται”

Η Κυριακή του Παραλύτου εκπέμπει τα δικά της αναστάσιμα μηνύματα.

Θαυμαστό είναι και το σημερινό γεγονός το οποίο μας περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Συγκεκριμένα ο Κύριος θεράπευσε τον παράλυτο της Ιερουσαλήμ, ένα θαύμα που έγινε τον δεύτερο χρόνο της δημόσιας δράσης Του.

Οίκος ευσπλαχνίας

Ο Κύριος είχε ανεβεί στα Ιεροσόλυμα και βρέθηκε κοντά στην κολυμβήθρα της Βηθεσδά που στα ελληνικά σημαίνει “οίκος του ελέους ή της ευσπλαχνίας”, δηλαδή το σπίτι της αγάπης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Θεός με ένα υπερφυσικό τρόπο έδειχνε τη μεγάλη αγάπη Του σε πονεμένους συνανθρώπους μας. Ο Χριστός βρέθηκε μπροστά σε μια πονεμένη ύπαρξη που επιζητούσε τη λύτρωση. Ήταν συγκεκριμένα ένας παράλυτος που για τριανταοκτώ ολόκληρα χρόνια βρισκόταν στο κρεβάτι του πόνου. Από τον διάλογο του Κυρίου με τον παραλυτικό προκύπτει ότι η δοκιμασία του ήταν αποτέλεσμα της αμαρτίας του. Στο χώρο εκεί παρέμενε για πολλά χρόνια μόνος και αβοήθητος. Γινόταν πραγματικά ένας μεγάλος αγώνα για το ποιος θα προλάβαινε να πέσει πρώτος στην κολυμβήθρα όταν Άγγελος Κυρίου κατέβαινε και τάρασσε το ύδωρ μια φορά το χρόνο.

Η λύτρωση

Θέλεις υγιής γενέσθαι;” Μια τέτοια ερώτηση βέβαια σίγουρα ήταν περιττή. Ωστόσο, αν κοιτάξουμε λίγο βαθύτερα θα κατανοήσουμε τη σημαντικότητά της για το θαύμα που επιτελέστηκε.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η εξασφάλιση της υγείας από τον παραλυτικό αλλά και γενικά από τον κάθε άνθρωπο, συνδέεται πολύ στενά με την ελευθερία που μπορεί να απολαμβάνει ο άνθρωπος στην προοπτική πάντοτε και στους ορίζοντες της απάρνησης της αμαρτίας. Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί με τη δυνατότητα του ανθρώπου να χρησιμοποιεί την ελευθερία της βούλησής του στην τροχιά της κοινωνίας με την αγάπη του Θεού και σίγουρα όχι σε εκείνη της αποκοπής του από αυτήν που εκφράζεται με την κατάσταση της αμαρτωλής ζωής. Ουσιαστικά ο Χριστός με την ερώτησή του αυτή είναι σαν να προκαλούσε τον παράλυτο να εκφράσει την πίστη του ως απαραίτητη προϋπόθεση για την θεραπεία του.

Με το θαύμα ο Χριστός εθεράπευσε τον παράλυτο, αφού δια της συγχωρήσεως και της αγάπης του απομάκρυνε την αιτία της ασθένειας που ήταν η αμαρτία. Η αμαρτία είναι η κατάσταση εκείνη που μας εγκλωβίζει πολλές φορές εις τον εαυτό μας, τον οποίο και αυτοθεοποιούμε για να εξορίζουμε από τη ζωή μας τον Θεό που είναι σίγουρα το ασφαλέστερο και μοναδικό στήριγμά μας. Είναι γι΄ αυτό το λόγο που ο Κύριος επέσυρε λίγο αργότερα την προσοχή στο θεραπευθέντα παράλυτο όταν του είπε “ίδε, υγιής γέγονας, μηκέτι αμάρτανε, ίνα μή χείρον σοί τι γένηται”. Είναι γεγονός ότι πολλές φορές δεχόμαστε τις ευεργεσίες της αγάπης του Θεού και μετά εύκολα τις ξεχνάμε αφήνοντας τον εαυτό μας να κυλίεται και πάλι στη λάσπη της αμαρτίας, η οποία όπως τονίστηκε πιο πάνω είναι η ρίζα και η αιτία κάθε κακού.

Αγαπητοί αδελφοί, τα μηνύματα που απορρέουν από το περιστατικό της θεραπείας του παραλυτικού είναι τόσο επίκαιρα που αγγίζουν βαθειά και τη δική μας ύπαρξη. Δεν έχουμε παρά κι εμείς να επιζητήσουμε τη θεραπεία της δικής μας ασθένειας από το μόνο Λυτρωτή και Σωτήρα μας Χριστό, η αγάπη του οποίου μας “κυνηγά” σε κάθε μας βήμα. Ας έχουμε υπόψιν και την προτροπή του Κυρίου “ίδε, υγιής γέγονας, μηκέτι αμάρτανε”.

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος.

14/05: Άγιος Θεράποντας, Επίσκοπος Κύπρου

Ο μακάριος αυτός άνδρας, καταγόταν από την χώρα των Αλεμάνων (Δουκάτο στην περιοχή της Γερμανίας), από ευγενείς και ευσεβείς γονείς. Καταφρόνησε όλες τις ανάγκες της ζωής γιατί εκπαιδεύτηκε στα Ιερά Γράμματα κατανοώντας τα πλήρως. Περνούσε κάθε ημέρα, όλο τον χρόνο του στις ιερές Εκκλησίες, μελετώντας τις Γραφές. Η ζωή του ήταν πολύ λιτή και απλή. Ήθελε να αρέσει στον Θεό και για να αποκτήσει την επίδοση των αρετών, σκληραγωγούσε τον εαυτό του σε εγκράτεια και πολλούς αγώνες. Έγινε ένθερμος κύρηκας του Χριστού. Ο επίσκοπος της Αλεμανίας τον κάλεσε -αφού έμαθε για την ζωή του- και με την συνεργεία της θείας Πρόνοιας και την ψήφο του λαού χειροτονήθηκε Επίσκοπος. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο άγιος Θεράπων δεν το επιθυμούσε αυτό, αλλά υπάκουσε στην εντολή της θείας Χάριτος και εγκαταστάθηκε στην πατρίδα του με τον βαθμό του Επισκόπου. Λάμπρυνε το αξίωμά του, έγινε διδάσκαλός της Ορθοδοξίας και ακριβής στον λόγο του. Μετέστρεψε πολλούς από διάφορες αιρέσεις πίσω στην Αληθινή Πίστη της Ορθοδοξίας.

Επειδή ποίμανε θεάρεστα για πολλά χρόνια το ποίμνιο του Χριστού, ο Διάβολος, κήρυξε βρώμικο πόλεμο κατά της Εκκλησίας του Χριστού, για την προσκύνηση των Αγίων Εικόνων. Ο Άγιος Θεράπων αντιτάχθηκε και άσκησε κριτική στους εικονομάχους αποκαλώντας αυτούς αιρετικούς, άθεους και ασεβείς. Εκείνοι, μη ανεχόμενοι τις ύβρεις του Αγίου, τον συκοφάντησαν και τον φυλάκισαν και με σιδερένια νύχια έσκιζαν τον σώμα του. Ο Άγιος, τα υπέμεινε όλα αυτά με χαρά και έλεγε στους βασανιστές του «Για την Αγία Εικόνα του Χριστού, είμαι έτοιμος ακόμα και κομμάτια να γίνω». Και αυτοί έδεσαν χειροπόδαρα και φυλάκισαν τον Άγιο, τοποθετώντας μάλιστα και μεγάλη φρουρά έξω από το κελί του. Και ενώ οι θύρες του κελιού του ήταν σφραγισμένες, Άγγελος Κυρίου παρουσιάστηκε στον Άγιο τρείς φορές και αφού του έλυσε τα δεσμά και του γιάτρεψε τις πληγές, του είπε «Σήκω και μη φοβάσαι τίποτα. Ακούστηκε η προσευχή σου γνήσιε Μαθητή του Χριστού». Το επόμενο πρωί, οι φρουροί έβγαλαν τον Άγιο από το κελί του, τον χτυπούσαν και τον χλεύαζαν. Ο Άγιος αμέσως τους είπε: «επειδή με ειρωνεύεστε και παραμένετε αδιόρθωτοι και με βρίζετε, έφθασε σε εσάς η οργή του Κυρίου, και θα γίνετε όλοι παράλυτοι, ώστε από εσάς, να σωφρονιστούν και οι υπόλοιποι». Μόλις τελείωσε τον λόγο του, σχηματίστηκε στον ουρανό ένα είδος αστραπής που άφησε μεγάλο κρότο, και παρέλυσε τους φρουρούς, και με την βοήθεια του Αγγέλου Κυρίου, δραπέτευσε ο Άγιος και μεταφέρθηκε από την Αλεμανία στα Ιεροσόλυμα, μέσα σε μια νύχτα. Αφού επισκέφτηκε όλα τα Ιερά προσκυνήματα για δική του ωφέλεια, κατέπληξε πολλούς, με πολλά θαύματα και σημεία που έκανε και ανακηρύχτηκε από τους κατοίκους ως Μέγας και Θαυματουργός.

Ένα από τα πιο σημαντικά θαύματα που έκανε ο Άγιος Θεράπων, έγινε στην Ιερουσαλήμ, όταν συνάντησε τυχαία στον δρόμο μια τελετή ταφής ενός μικρού παιδιού. Ο Άγιος, σπλαχνίσθηκε την Μάνα του παιδιού που «αμέτρως εκόπτετο». Πλησίασε την σωρό του νεκρού παιδιού, και άπλωσε το δεξί του χέρι προς αυτήν και είπε «Σήκω, στο όνομα του Ιησού Χριστού, τον οποίον οι άνομοι Εβραίοι σταύρωσαν, επί ηγεμονίας Ποντίου Πιλάτου». Ο λόγος του Αγίου, αμέσως ανέστησε το νεκρό παιδί και έμειναν όλοι έκπληκτοι. Η μάνα του παιδιού, προσκύνησε τα ίχνη του Αγίου και με αναφιλητά τον παρακάλεσε να την βαπτίσει μαζί με το παιδί της και να αναγεννηθεί στην Ορθοδοξία. Μετά το γεγονός αυτό, όλος ο κόσμος διατυμπάνιζε παντού αυτό το μέγα θαύμα που τέλεσε ο Άγιος.

Ο Άγιος, έμεινε πολλά χρόνια στα Ιεροσόλυμα και τελούσε πλήθος θαυμάτων σε όλον τον κόσμο, με την επίκληση του ονόματος του Χριστού. Βλέποντας όμως τον κόσμο να τον τιμάει και έχοντας ήδη γίνει αρκετά γνωστός σε όλη την εκεί περιοχή, αποφάσισε να αφήσει τα Ιεροσόλυμα και να πάει κάπου μακριά για να αποφύγει την δόξα. Μπήκε σε ένα πλοίο και πήγε στην Κύπρο. Όμως η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη, που είχε φθάσει ακόμα και στην Κύπρο. Φιλοξενήθηκε από κάποιον Σώσιο ο οποίος μαζί με την γυναίκα του ήταν φιλάσθενοι. Η γυναίκα του ήταν κατάκοιτη στο κρεβάτι για εννέα χρόνια με υψηλό πυρετό. Βλέποντας ο Άγιος την καλοσύνη τους, τους έδωσε την πολυπόθητη υγεία. Και άλλοι πολλοί ασθενείς, όταν το έμαθαν παρακαλούσαν το Άγιο να τους Θεραπεύσει και ο Άγιος, βάζοντας τα χέρια του επάνω στα κεφάλια τους, θεράπευε όλες τις ασθένειες, κηρύττοντας σε όλον τον κόσμο την Αληθινή Πίστη της Ορθοδοξίας, ασκώντας έλεγχο και κριτική στους Αιρετικούς που πολεμούσαν την προσκύνηση των Αγίων Εικόνων. Ο Άγιος Θεράπων ήταν απόλυτος σε ό,τι αφορούσε τέτοια θέματα (γι αυτό και η εικόνα του, κάνει πολλά θαύματα).

Κάποια στιγμή, ενώ ο Άγιος έδινε τον αγώνα του εναντίον των αιρετικών σε δημόσιο χώρο, κάποιος αυθάδης αιρετικός μη μπορώντας να αντιμετωπίσει τον Άγιο, τον χτύπησε στο πρόσωπο και τον έριξε καταγής. Μετά από μερικές ημέρες, νιώθοντας τύψεις για την μεγάλη διαφορά ηλικίας που τους χώριζε και για την βία που άσκησε στο πρόσωπο του γέροντα, ζήτησε από τον Άγιο να τον συγχωρέσει. Ο Άγιος τον κάλεσε να ασπασθεί τις Ιερές εικόνες και να αρνηθεί την αίρεση. Εκείνος δεν δέχθηκε και ο Άγιος δεν τον συγχώρεσε, διώχνοντας τον από κοντά του «επαρασάμενος αυτόν είναι κεχωρισμένον της δόξης του Χριστού». Είχε δει σε όνειρο, τον Κύριο σε νηπιακή ηλικία, να φοράει έναν χιτώνα λευκό αλλά σκισμένο από την κορυφή ως τα πόδια και να τον πληροφορεί ότι αυτός ο Αιρετικός και οι όμοιοί του διέρρηξαν τον χιτώνα του με τα πιστεύω τους. Όλη η κοινωνία της Κύπρου έμεινε έκπληκτη με το θάρρος και την αρετή του Αγίου.

Ο τότε Πρόεδρος του νησιού, αφού έμαθε για τον Άγιο, τον κάλεσε και τον παρακάλεσε να μείνει εκεί κοντά του, δίνοντας του την επισκοπή της Λάρνακας, για να ωφεληθεί όλος ο κόσμος. Ο Άγιος, δέχθηκε και έγινε επίσκοπος Κύπρου. Όλοι ήταν χαρούμενοι γιατί εκτός από επίσκοπος, ήταν και ο Ανάργυρος Ιατρός του Νησιού.

Μετά από πολλά χρόνια, έγινε επιδρομή των Αράβων στην Κύπρο, οι οποίοι κατέκαυσαν όλα τα Μοναστήρια και τις Εκκλησίες και έσφαξαν πολλούς κατοίκους του νησιού. Και τον Άγιο Θεράποντα τον συνέλλαβαν στην Εκκλησιά και τον αποκεφάλισαν μπροστά στην αγία Τράπεζα την ώρα που λειτουργούσε. Ξαφνικά, μόλις έγινε αυτό, ουράνιες μελωδίες και ένα Άκτιστο Φώς κύκλωσε όλο τον χώρο της Αγίας Τράπεζας. Αυτό το θέαμα στους πιστούς τους έδωσε δύναμη, ενώ στους Άραβες προκάλεσε φόβο και τύψεις για αυτό που έκαναν. Το σώμα του Αγίου Θεράποντος του Ιερομάρτυρα κηδεύτηκε από τους πιστούς, όπου και χτίστηκε ο πρώτος Ναός του.

Έπειτα από μερικούς αιώνες, και λίγο πριν επιτεθούν ξανά οι Αγαρηνοί στην Κύπρο, εμφανίστηκε σε όνειρο ο Άγιος και έδωσε εντολή να μεταφερθούν τα οστά του στην Κωνσταντινούπολη, για να μην πατηθούν από απίστους. Πράγματι, τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Πόλη στις 27 Μαΐου, όπου έγινε και ναός προς τιμήν του και αναβλύζουν θαύματα σε όποιον επικαλείται το Πάνσεπτο όνομά του και τιμά την Αγία Εικόνα του.

Η μνήμη του Αγίου Θεράποντα τιμάται στις 14 Μαΐου.

Αναδημοσίευση από: Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο)

12/5: Άγιος Επιφάνιος Επίσκοπος Κωνσταντίας και Αρχιεπίσκοπος Κύπρου

Φανεὶς Ἐπιφάνιος ἐν Κύπρῳ μέγας,

Κλέος παρ᾽ αὐτῇ καὶ θανὼν ἔχει μέγα.

Τῇ δυσκαιδεκάτῃ Ἐπιφάνιον μόρος εἷλε.

Βιογραφία

Ο Άγιος Επιφάνιος γεννήθηκε από πάμπτωχη οικογένεια Ιουδαίων αγροτών, στο χωρίο Βησανδούκη (ή Βησανδούκ), κοντά στην Ελευθερούπολη της Παλαιστίνης το 310 μ.Χ. (Κυπριακή λαϊκή παράδοση αναφέρει, πως ο Άγιος Επιφάνιος γεννήθηκε στον Καλοπαναγιώτη της Κύπρου, ένα χωριό της Μαραθάσας και μεγάλωσε στη Βησανδούκη). Οι γονείς του είχαν ακόμη ένα παιδί, την Καλλίτροπο.

Μετά το θάνατο των γονέων του και σε ηλικία δέκα ετών, ο Επιφάνιος προσελκύεται στο χριστιανισμό από δύο περίφημους για τις γνώσεις και τον ασκητισμό μοναχούς, το Λουκιανό και τον Ιλαρίωνα. Επτά μέρες ύστερα από το βάπτισμα του, ο Επιφάνιος τακτοποίησε την αδελφή του σ' ένα γυναικείο μοναστήρι κι έφυγε για την έρημο της Παλαιστίνης. Εκεί ζει κοντά στους επιφανέστερους ασκητές, ασκούμενος στην εγκράτεια, την άσκηση και στη μελέτη των Θείων Γραφών, γενόμενος υπόδειγμα για τους συνασκητές του. Η φήμη του και οι αρετές του δεν άργησαν να διαδοθούν και αναδείχθηκε επίσκοπος Κωνσταντίας της Κύπρου το 367 μ.Χ., στην οποία κατέφυγε με θαυματουργικό τρόπο, όταν το πλοίο του, που επέπλεε προς την Παλαιστίνη, λόγω τρικυμίας, έφθασε στην Κύπρο. (Η Κωνσταντία ονομαζόταν αρχικά Σαλαμίνα. Η πόλη κτίστηκε από τον ήρωα του Τρωικού πολέμου Τεύκρο, τον γιο του Τελαμώνα, προς τιμή της πατρίδας του Σαλαμίνας και καταστράφηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. από σεισμό. Η πόλη ξανακτίστηκε από τον γιο του Μέγα Κωνσταντίνου, τον Κωνστάντιο κι ονομάστηκε Κωνσταντία. Έγινε έδρα του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, όταν η Κύπρος είχε 14 επισκόπους κι έμεινε τέτοια μέχρι το 1191 μ.Χ., που η Κύπρος κατακτήθηκε απ' τους Φράγκους. Σήμερα έδρα του Αρχιεπισκόπου είναι η Λευκωσία).

Από τη θέση αυτή, ο Άγιος άρχισε τον ευαγγελισμό του ποιμνίου του και αγωνίστηκε με θερμότατο ζήλο για την διατήρηση και ενίσχυση των ορθοδόξων δογμάτων, καταπολεμώντας όλες τις αιρετικές δοξασίες και πλάνες της εποχής του και ιδιαίτερα εκείνες του Ωριγένη. Κάνοντας συνεχή χρήση των λόγων της Αγίας Γραφής και γράφοντας πλήθος αντιαιρετικά συγγράμματα, αγωνίστηκε για να κρατήσει τούς πιστούς στην ανόθευτη χριστιανική πίστη.

Το 381 μ.Χ., μαζί με τέσσερις άλλους Κυπρίους επισκόπους, ο Επιφάνιος έλαβε μέρος και στη Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδο.

Ο Επιφάνιος πέθανε εν πλω από την Κωνσταντινούπολη, που είχε πάει για εκκλησιαστικές υποθέσεις προς την Κωνστάντια, στις 12 Μαΐου του 403 μ.Χ., μετά από αρχιεροσύνη 36 χρόνων. Το τίμιο λείψανό του μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ' ο Σοφός. Η Σύναξή του ετελείτο στον αγιότατο οίκο του, που ήταν στο ναό του Αγίου Φιλήμονος.

Ο Επιφάνιος Κωνσταντίας έκτισε την μεγάλη βασιλική (δεν την ολοκλήρωσε μέχρι τον θάνατό του), της οποίας τα ερείπια διασώζονται μέχρι τις ημέρες μας. Ο μεγάλος αυτός Αρχιεπίσκοπος, πολύ σημαντικός διδάσκαλος και πατέρας της Εκκλησίας, υπήρξε και αξιόλογος συγγραφέας. Τα έργα του «Πανάριον» (περιέχει επιχειρήματα για την ανασκευή των αιρέσεων που υπήρχαν τότε), «Αγκυρωτός» (σε 120 παραγράφους περιλαμβάνει μια επιτομή της σύγχρονης προς τον άγιο Επιφάνιο Θεολογίας), «Περί μέτρων και σταθμών», «Περί των δώδεκα λίθων των όντων εν τοις στολισμοίς του Ααρών», αποτελούν πολύτιμα πετράδια στο μέγα ψηφιδωτό της Πατερικής Γραμματείας.

Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ενδεικτικά μερικά θαύματα που έκανε ο Άγιος Επιφάνιος: θεράπευσε την κόρη του βασιλιά της Περσίας από το δαιμόνιο που την βασάνιζε, ανάστησε το νεκρό παιδί ενός άρχοντα της Περσίας, θανάτωσε ένα λέοντα που έβγαινε από το δάσος κι έτρωγε τους ανθρώπους που περνούσαν από εκεί κοντά, εξεδίωξε το δαιμόνιο από κάποιο Κάλλιστο που ήταν γιος του πρώτου Έπαρχου της Ρώμης και τέλος θΘεράπευσε τον Μέγα Θεοδόσιο, τον αυτοκράτορα, από παράλυση των κάτω άκρων.

Η μνήμη του Αγίου Επιφανίου τιμάται στις 12 Μαΐου.

Ἀπολυτίκιον

Ήχος α'. Του λίθου σφραγισθέντος.

Της Φοινίκης ο κλάδος και Κυπρίων το στήριγμα και Κωνστάντιας ανεδείχθης, Επιφάνιε, Πρόεδρος· δι' ο Ασσυρίων βασιλεύς πίπτει ποδών σου προσκυλινδούμενος· το πνεύμα διωκόμενον εξ αυτού δια της σης δεήσεως· δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω δωρησαμένω σε ημίν, πρέσβυν ακοίμητον.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)

Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τοὺς διττοὺς ὑποφήτας τῆς ἄναρχου θεότητας, τῶν θεοτυπώτων δογμάτων, τοὺς πανσόφους ἐκφάντορας, σὺν τῷ Ἐπιφανίῳ τῷ κλεινῷ, ὑμνήσωμεν τὸν θεῖον Γερμανῶν ὡς λαμπροὶ γὰρ τῶν ἀρρήτων μυσταγωγοί, πυρσεύουσι τοὺς κράζοντας δόξα τῷ στεφανώσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ μεγαλύναντι, δόξα τῷ βεβαιούντι δι' ὑμῶν, πίστιν τὴν Ὀρθόδοξον.

Ακούστε το απολυτίκιον του Αγίου Επιφανίου:

Κοντάκιον

Ἦχος δ’ . Ὁ ὑψωθείς.

Ἱεραρχῶν τὴν θαυμαστὴν ξυνωρίδα, ἀνευφημήσωμεν πιστοὶ κατὰ χρέος, σὺν Γερμανῷ τὸν θεῖον Ἐπιφάνιoν, οὖτοι γὰρ κατέφλεξαν, τῶν ἀθέων τὰς γλώσσας, δόγματα σοφώτατα, διαθέμενοι πᾶσι, τοῖς ὀρθοδόξως μέλπουσιν ἀεί, τῆς εὐσεβείας τὸ μέγα μυστήριoν.

Μεγαλυνάριον

Φύλαττε και σκέπε ταις σαις ευχαίς, Επιφάνιε θείε, εκ κινδύνων και χαλεπών νόσων τους τιμώντας, την ένδοξόν σου μνήμην και λύτρωσαι του Άδου φρικτών κολάσεων.

Αναδημοσίευση από: Ορθόδοξος Συναξαριστής

11/05: Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος Φωτιστές των Σλάβων

Βιογραφία

Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, κατά κόσμον Κωνσταντίνος και Μιχαήλ, ήταν παιδιά του δρουγγάριου στρατιωτικού διοικητού Λέοντος και γεννήθηκαν στην Θεσσαλονίκη. Ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε περί το 827, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του Μιχαήλ το 815. Είχαν δε άλλα πέντε αδέλφια. Ο Κωνσταντίνος ήταν ο μικρότερος και είχε μεγάλη επιμέλεια στα γράμματα. Παιδί ακόμη, είχε διαβάσει τα έργα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και είχε γράψει ύμνο προς τιμήν του. Τα χαρίσματά του τα πρόσεξε ο λογοθέτης Θεόκτιστος και τον έστειλε στην σχολή της Μαγναύρας, όπου με την καθοδήγηση του Λέοντος του Μαθηματικού και του ιερού Φωτίου σπούδασε βασικά φιλοσοφία. Διέπρεψε στις σπουδές του και αρχικά διορίσθηκε χαρτοφύλακας (αρχιγραμματέας) του Πατριαρχείου και αργότερα καθηγητής της φιλοσοφίας στη σχολή της Μαγναύρας.

Ο Μιχαήλ ακολούθησε την σταδιοδρομία του πατέρα τους. Έγινε στρατιωτικός και ανέλαβε την διοίκηση της περιοχής των πηγών του Στρυμόνος, δηλαδή στα σημερινά σύνορα Βουλγαρίας και Σερβίας, όπου και γνώρισε καλά τους Σλάβους. Παρά την επιτυχημένη σταδιοδρομία και των δύο αδελφών, βαθιά τους συγκλόνιζε ο ζήλος για την πνευματική ζωή. Είχαν μοναστική κλίση, αλλά πίστευαν στη μαρτυρική διακονία της κλίσεώς τους αυτής, για να σωθούν και άλλες ψυχές.

Ο 9ος αιώνας μ.Χ., όταν και έλαμψαν οι Άγιοι, είναι μια μεγάλη εποχή του Βυζαντίου. Χαρακτηρίζεται από ακμή στην πολιτική και στρατιωτική δύναμη και από άνθηση στην οικονομία, στα γράμματα, στις τέχνες. Η Εκκλησία της Ανατολής ανασυγκροτείται μετά την τρικυμία της εικονομαχίας. Το πρόβλημα της εικονομαχίας, αν μπορεί η φύση του Θεού, η θεία και η ανθρώπινη, να παρασταθεί εικονικά, έχει επιλυθεί. Τα ρήγματα όμως από τις εκκλησιαστικές και πολιτικές συγκρούσεις μεταξύ Δύσεως και Ανατολής γίνονται βαθύτερα. Τα εγκόσμια συμφέροντα, οι ανταγωνισμοί για την πνευματική και πολιτική εξουσία διασπούν την μέχρι τότε ενιαία Χριστιανική Οικουμένη σε δύο παράλληλους κόσμους, το Βυζαντινό και το Φραγκικό. Οι διαφορές είναι ορατές στα μέσα του 9ου αιώνα μ.Χ., όταν ανέκυψε το θέμα του εκχριστιανισμού των Σλάβων της Δύσεως. Σε αυτήν την αντιδικία μπλέκονται οι δύο Θεσσαλονικείς αδελφοί.

Αρχικά ο Κωνσταντίνος αναπτύσσει ιεραποστολικό έργο μεταξύ της Τουρκικής φυλής των Χαζάρων. Η μεγάλη όμως ευκαιρία δίνεται το καλοκαίρι του 862 μ.Χ., όταν φθάνει στην Κωνσταντινούπολη πρεσβεία του ηγεμόνος των Μοραβών Ραστισλάβου, που το έθνος του κατοικούσε από τη Βοημία μέχρι τα Καρπάθια και το Δούναβη. Ο Ραστισλάβος ζητά από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ έναν Επίσκοπο και δάσκαλο, για να τους διδάξει στη γλώσσα τους την αληθινή πίστη και να προσέλθουν και άλλοι στον Χριστό. Είχαν βαπτισθεί πολλοί, αλλά και οι βαπτισμένοι από τους Λατίνους ιεραποστόλους αγνοούσαν τον Χριστιανισμό, όσο και οι αβάπτιστοι, αφού οι Λατίνοι, συνεπείς στην παράδοσή τους, τους επέβαλαν την γνώση του Ευαγγελίου στα λατινικά και την λατρεία πάλι στα λατινικά, δηλαδή σε μία γλώσσα που αγνοούσαν.

Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ προσκαλεί τον φιλόσοφο Κωνσταντίνο να αναλάβει αυτήν την αποστολή προς τους Μοραβούς. Το έργο το δέχεται ο Κωνσταντίνος υπό την προϋπόθεση της δημιουργίας γραφής στη γλώσσα των Μοραβών. Μετά από μελέτες φτιάχνει το λεγόμενο γλαγολιτικό (όχι το κυριλλικό) αλφάβητο και αρχίζει την μετάφραση του Ευαγγελίου και της Βυζαντινής Λειτουργίας, καθώς και άλλων βιβλίων.

Την άνοιξη του 863 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος παίρνει τον αδελφό του Μιχαήλ, που είχε γίνει μοναχός με το όνομα Μεθόδιος, και φθάνει στην αυλή του Ραστισλάβου. Η εργασία τους διαρκεί τρία χρόνια. Έκαναν σπουδαίες μεταφράσεις, εισήγαγαν την βυζαντινή παράδοση της Μεγάλης Εκκλησίας στη Μοραβία. Άνοιξαν τους πολιτιστικούς ορίζοντες του ευαγγελιζόμενου λαού. Έγιναν οι πραγματικοί φωτιστές του. Με αφετηρία την αρχή ότι κάθε λαός έχει το δικαίωμα να λατρεύει τον Θεό στη μητρική του γλώσσα, οι άγιοι αδελφοί συγκρότησαν γραπτή σλαβική γλώσσα, μετέφρασαν τα λειτουργικά βιβλία στη γλώσσα αυτή, καθιέρωσαν την σλαβική ως λειτουργική γλώσσα, έγραψαν και πρωτότυπα έργα και κατέστησαν διδάσκαλοι δεκάδων μαθητών για την επάνδρωση της τοπικής Εκκλησίας με διακόνους και πρεσβυτέρους, άριστους γνώστες της λειτουργικής παλαιοσλαβικής γλώσσας.

Η διείσδυση όμως αυτή ενόχλησε τους Φράγκους και τη Ρώμη που άρχισαν να υποσκάπτουν αδιάκοπα την ιεραποστολική εργασία τους.

Η θέση η δική τους, καθώς και των συνεργατών τους μοναχών, έγινε δύσκολη, όταν στην Πόλη την εξουσία κατέλαβε ο Βασίλειος ο Β', που ξαναέφερε στον θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως ως Πατριάρχη τον Ιγνάτιο και επανασύνδεσε το Βυζάντιο με την Εκκλησία της Ρώμης. Το 866 μ.Χ. και οι Βούλγαροι είχαν συνδεθεί με την Ρώμη. Έτσι η ιερποστολή απομονώθηκε από τις ρίζες της και αναγκάσθηκε να έλθει σε συνδιαλλαγή με τους Λατίνους.

Στις αρχές του 868 μ.Χ., ο Κωνσταντίνος και ο Μεθόδιος φθάνουν στη Ρώμη κομίζοντας τα ιερά λείψανα του ιεραποστόλου Κλήμεντος, που είχε μαρτυρήσει στη χώρα των Χαζάρων. Προσπαθούν να τακτοποιήσουν τις διαφορές τους με τους Λατίνους ιεραποστόλους ενώπιον του Πάπα Ανδριανού Β'. Η μόρφωση και η ευσέβεια των δύο αδελφών κατέπληξε τους Ρωμαίους κληρικούς. Ο Πάπας αναγνώρισε το έργο τους πανηγυρικά, αλλά επεδίωξε να το αποσυνδέσει από την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και να το προσεταιρισθεί. Ο Πάπας Ανδριανός παρέλαβε από τους ιεραποστόλους τα σλαβικά βιβλία, τα ευλόγησε, τα απέθεσε στο ναό της Αγίας Μαρίας, τον αποκαλούμενο Φάτνη και τέλεσε με αυτά την Θεία Λειτουργία. Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμισθεί ότι ο Πάπας απέθεσε τα σλαβικά βιβλία στην Αγία Τράπεζα και τα πρόσφερε ως αφιέρωμα στο Θεό. Έδωσε μάλιστα εντολή σε δύο Επισκόπους, τον Φορμόζο και τον Γκόντριχον, να προχωρήσουν στη χειροτονία των μαθητών του Αγίου Κυρίλλου και Μεθοδίου, των μελλοντικών κληρικών των Σλάβων στη μητρική τους γλώσσα. Και μετά ταύτα δόθηκε η άδεια σε αυτούς, τους νεοχειροτόνητους κληρικούς, να τελέσουν τη θεία λειτουργία σλαβιστί στους ναούς του Αγίου Πέτρου, της Αγίας Πετρωνίλλας και του Αγίου Ανδρέου.

Ο Πάπας καταδίκασε ακόμη τους πιστούς που αντιδρούσαν στην λειτουργική χρήση της σλαβικής γλώσσας και τους αποκάλεσε Πιλατιανούς και Τριγλωσσίτες. Μάλιστα υποχρέωσε έναν Επίσκοπο, που υπήρξε οπαδός του Τριγλωσσισμού, να χειροτονήσει τρεις ιερείς και δύο αναγνώστες από τους Σλάβους μαθητές των δύο Αγίων αδελφών.

Και το επιστέγασμα της λειτουργικής πανδαισίας σλαβιστί συνδέθηκε με τον Απόστολο των εθνών Παύλο. Οι Σλάβοι μαθητές κληρικοί λειτουργούσαν την νύχτα πάνω στον τάφο του μεγάλου διδασκάλου των εθνικών, του Παύλου. Και μάλιστα είχαν ως συλλειτουργούς τους τον Επίσκοπο Αρσένιο, δηλαδή έναν από τους επτά επισκόπους συμβούλους του Πάπα, και τον Αναστάσιο τον Βιβλιοθηκάριο. Η πράξη αυτή δεν ήταν τυχαία. Είχε συμβολικό χαρακτήρα. Συνέδεε και παραλλήλιζε το έργο των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου με τους ιεραποστολικούς άθλους του Παύλου. Σημειωτέον ότι ο ναός του Αποστόλου Παύλου βρισκόταν έξω από τα τείχη της πόλεως. Και συνεπώς η μετάβαση και η τέλεση Λειτουργίας σε αυτόν σλαβιστί και μάλιστα επάνω στον τάφο του Αποστόλου δεν αποτελούσε πράξη ρουτίνας, που απέβλεπε απλώς στην τέλεση ορισμένων λειτουργιών στη σλαβική γλώσσα. Ήταν η πανηγυρική έγκριση της σλαβικής ως λειτουργικής γλώσσας από τον Απόστολο των εθνών και της ακροβυστίας.

Στο διάστημα της παραμονής τους στη Ρώμη, ο Κωνσταντίνος αρρωσταίνει βαριά. Προαισθάνεται το τέλος του και ζητά να πεθάνει ως μοναχός. Κείρεται μοναχός και ονομάζεται Κύριλλος. Στις 4 Φεβρουαρίου του 869 μ.Χ. ο πύρινος ιεραπόστολος, που άναψε την φωτιά της πίστεως και του πολιτισμού στο σλαβικό κόσμο, κοιμήθηκε με ειρήνη. Ο Μεθόδιος θέλει να μεταφέρει το σκήνωμά του στη Θεσσαλονίκη, αλλά ο Πάπας Ανδριανός δεν το επιτρέπει και τον θάβει στο ναό του Αγίου Κλήμεντος, όπου μέχρι και σήμερα δείχνεται ο τάφος του.

Στη συνέχεια, ο Μεθόδιος χειροτονείται από τον Πάπα Αρχιεπίσκοπος Σιρμίου, για να εγκατασταθεί στην Παννονία. Η Ρώμη επιδέξια οικειοποιείται το ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως.

Η ζωή όμως του Μεθοδίου, ως Αρχιεπισκόπου, περιπλέκεται στους ανταγωνισμούς των Λατίνων και των Φράγκων Επισκόπων, στις δολοπλοκίες των ηγεμόνων και των αρχόντων και γίνεται μαρτυρική. Τον φυλακίζουν δυόμιση χρόνια σε μοναστήρι του Μέλανος Δρυμού και μόλις το 873 μ.Χ. ο Πάπας Ιωάννης Η' τον ελευθερώνει και τον αποκαθιστά. Η λατρεία όμως στα σλαβονικά απαγορεύεται και μόνο το κήρυγμα επιτρέπεται. Το 885 μ.Χ., στη Μοραβία, ο Μεθόδιος παραδίδει το πνεύμα του μέσα σε ένα κλίμα αντιδράσεων και ραδιουργιών. Είχε όμως προετοιμάσει διακόσιους νέους ιεραποστόλους. Αυτοί ξεχύθηκαν στην Ανατολική Ευρώπη, διέδωσαν και στερέωσαν την Ορθοδοξία στα σλαβικά Έθνη. Ήταν τέτοια δε η δύναμη και το ρίζωμα του έργου τους, ώστε ούτε η λαίλαπα της Ουνίας κατόρθωσε να εξανεμίσει το θεολογικό και πολιτισμικό έργο των δύο Ισαποστόλων αδελφών, του Κυρίλλου και του Μεθοδίου.

Κατά την εξόδιο ακολουθία του Αγίου Μεθοδίου αναρίθμητος λαός, αφού συγκεντρώθηκε, τον συνόδευσε με λαμπάδες και θρήνησε τον αγαθό διδάσκαλο και ποιμένα. Άνδρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, πλούσιοι και φτωχοί, ελεύθεροι και δούλοι, χήρες και ορφανά, ξένοι και ντόπιοι, ασθενείς και υγιείς, όλοι τον συνόδευσαν, γιατί έδινε τα πάντα σε όλους, για να τους κερδίσει.

Η ιεραποστολική πορεία τους, παρά τα τόσα θρησκευτικά και πολιτιστικά επιτεύγματά της για ολόκληρο το Βορρά, δεν μας είναι γνωστή από τους Βυζαντινούς. Αν και εργάσθηκαν όσο λίγοι για την δόξα της Ορθοδοξίας, άργησαν οι Ελληνόφωνες Ορθόδοξες Εκκλησίες να τους περιλάβουν στον κατάλογο των εκλεκτών του Θεού Αγίων. Τη ζωή και τη δράση τους τη μαθαίνουμε από σλαβικές και λατινικές πηγές και από δύο παλαιοσλαβονικές βιογραφίες.

Οι δύο Άγιοι ανεδείχθησαν άξιοι μιμητές του Αποστόλου Παύλου σε πολλούς τομείς του βίου και της δράσεώς τους. Καταρχάς εντάσσονται μέσα στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας. Και μετά την έλευση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού στη γη η Θεία Οικονομία εκφράζεται κατά τον καλύτερο τρόπο με τη φράση του Αποστόλου Παύλου «ος πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν», την οποία επαναλαμβάνει ο βιογράφος του Αγίου Μεθοδίου, τον οποίο ο Θεός ανέστησε ως διδάσκαλο στους καιρούς του χάριν του Σλαβικού γένους, για το οποίο ποτέ κανείς ποτέ δεν είχε ενδιαφερθεί.

Ο Άγιος Μεθόδιος μιμήθηκε τον Απόστολο Παύλο στην περιφρόνηση των κινδύνων, ιδίως στα ταξίδια και τις περιπλανήσεις του. Γι' αυτό και ο βιογράφος του σημειώνει ότι σε όλα τα ταξίδια του ο Μεθόδιος περιέπεσε σε πολλούς κινδύνους, που προκλήθηκαν από τον κακό εχθρό (το διάβολο). Κινδύνευσε στις ερήμους από τους ληστές, στη θάλασσα από τρικυμίες, στα ποτάμια από θανάσιμους κινδύνους και έτσι εκπληρώθηκε σε αυτόν ο λόγος του Αποστόλου: «Κινδύνοις ληστών, κινδύνοις εν θαλάσση, κινδύνοις ποταμών, κινδύνοις εν ψευδαδέλφοις, εν κόπω και μόχθω, εν αγρυπνίαις πολλάκις, εν λιμώ και δίψη» και σε όλα τα παθήματα, τα μνημονευόμενα από τον Απόστολο. Και οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι στο σχόλιο αυτό δεν υπάρχει κάτι το υπερβολικό, αν αναλογισθούμε τα ταξίδια του στην Κριμαία, τη Χαζαρία και τη χώρα των Φούλλων, τη ματάβασή του στη Μοραβία, το ταξίδι στη Ρώμη μέσω Παννονίας και Βενετίας, την επιστροφή στην Παννονία και τη Μοραβία, τη σύλληψή του από τους Φράγκους, τη δίκη και καταδίκη του, τη φυλάκισή του επί δυόμισι έτη, την απελευθέρωσή του, τις συκοφαντίες σε βάρος του, τη μετάβασή του στη Ρώμη και την Κωνσταντινούπολη.

Κοντάκιον

Ἦχος πλ. δ'. Τὴ ὑπερμάχω.

Τῶν Ἀποστόλων εἰσδεξάμενοι τὴν ἔλλαμψιν, τῶν Σλάβων ὤφθητε φωστῆρες καὶ διδάσκαλοι, τὸν τῆς χάριτος κηρύξαντες πάσι λόγον. Ἀλλὰ ὢ Κύριλλε παμμάκαρ καὶ Μεθόδιε πάσης βλάβης ἐκλυτρώσασθε καὶ θλίψεως τοὺς κραυγάζοντας, χαίροις ζεῦγος μακάριον.

Αναδημοσίευση από: Ορθόδοξος Συναξαριστής

Πανήγυρις Εξωκλησίου Αγίου Επιφανίου, 11-12 Μαΐου 2022

Πατήστε πάνω στην εικόνα για να την δείτε σε μεγέθυνση