Γέροντας Ἰωσὴφ Βατοπαιδινός: Γάμος καὶ οἰκογένεια

«Οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τὰς γυναίκας ἑαυτῶν»

Στὴ συζυγία ἡ ἀγάπη ἐπιβάλλεται καὶ γιὰ ἕνα ἀκόμη λόγο, ἂς ποῦμε καλύτερα ἀπὸ κάποια ἰδιαιτερότητα. Αὐτὸς εἶναι ἡ φύση τῆς γυναίκας, ποὺ ἀποδεικνύεται ὅτι εἶναι γέννημα καὶ προϊὸν ἀγάπης (δημιουργήθηκε ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Ἀδὰμ ποὺ ἦταν κοντὰ στὸ μέρος τῆς καρδιᾶς) καὶ ἑπομένως δὲν ἰσορροπεῖ, ὅταν τὴ στερεῖται. Ἡ ἴδια πηγάζει ἀγάπη μέσω τῆς μητρότητάς της καὶ δίκαια ἀπαιτεῖ νὰ ἀγαπᾶται, ἀφοῦ καὶ ἡ ἴδια κατὰ φύση καὶ θέση ἀγαπᾶ. Ἡ ἱστορία καὶ τὰ πράγματα μαρτυροῦν ὅτι ἂν οἱ σύζυγοι θέλουν νὰ πετύχουν τὴν ἁρμονία καὶ τὴν ὁμαλότητα μεταξύ τους, πρέπει νὰ ὑπάρχει μόνιμα μεταξύ τους ἡ ἀγάπη. Εἰδικὰ ὅμως τοῦ ἄνδρα πρὸς τὴ γυναίκα του. Αὐτὸ ἀκριβῶς ἔκανε καὶ ὁ Χριστὸς πρὸς τὴν Ἐκκλησία του. Παρέδωσε τὸν ἑαυτό του γιὰ νὰ τὴν καταστήσει ἔνδοξη. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, αὐτὸς ὁ μέγιστος ἱεράρχης, προκαλεῖ τὸν ἄνδρα νὰ μὴν κουράζεται νὰ δείχνει στὴ σύζυγό του τὴν ἀγάπη του καὶ ὅτι ὅλη ἡ θέληση καὶ ἡ προσπάθεια τοῦ εἶναι ἡ εὐτυχία της.

Αὐτό, δυστυχῶς, πολὺ ἀπουσιάζει σήμερα καὶ τὰ ἀποτελέσματα εἶναι ἀπελπιστικά. Ἡ σημασία καὶ ἡ φύση τῆς συζυγίας παραχαράχθηκε ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ κυκεώνα, ποὺ τίποτε δὲ σεβάστηκε ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη προσωπικότητα καὶ τὶς πνευματικὲς καὶ ἠθικὲς ἀξίες, ποὺ οἱ προγονοί μας μὲ αὐτοθυσία κράτησαν. Ἐπειδὴ ἡ αὔξηση τῶν ἀνθρώπων γίνεται μὲ τὴ νόμιμη συζυγία μὲ λύσσα ὁ ἀδίστακτος ἐχθρός του ἄνθρωπου, ὁ διάβολος, προσπαθεῖ νὰ διαλύσει τὰ ἤθη καὶ νὰ καταλύσει τὸ δεσμὸ τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἑνότητας. Τὸ τόσο σοβαρὸ θέμα τοῦ γάμου δὲν πρέπει νὰ παραμεληθεῖ μὲ τὶς παραχαράξεις τοῦ ἔνοχου καὶ ἀνώμαλου βίου γιὰ νὰ μὴν ἀκούσουμε καὶ ἐμεῖς, ὅπως οἱ παλαιοὶ ἀποστάτες τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, ποὺ ἀποκήρυξε ὁ Θεός: «οὐ μὴ καταμείνει τὸ πνεῦμα μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γέν. 6,3). Καὶ ἐπέφερε τὸν κατακλυσμὸ γιὰ νὰ τιμωρήσει τὴν ἀποστασία.

Ὁ σύζυγος γιὰ νὰ πετύχει εὔκολα αὐτὸ τὸ ρόλο -ἀνάλογα μὲ τὶς περιστάσεις-, θὰ πρέπει νὰ φέρεται στὴ σύζυγό του ἄλλοτε σὰν πατέρας, ἄλλοτε σὰν ἀδελφός, ἄλλοτε σὰν φίλος καὶ πάντοτε σὰν ἄνδρας της. Ἂν τὸ κάνει αὐτὸ θὰ πετύχει τὴν ἀτάραχη καὶ ἁρμονικὴ διάθεση τῆς συζύγου, ποὺ ἐνῶ σὲ πολλὰ σημεῖα εἶναι περισσότερο φιλότιμη καὶ ἔχει αὐτοθυσία, σὲ μερικὰ μικρῆς σημασίας συμβάντα ἀποθαρρύνεται καὶ μικροψυχεῖ.

Δὲν εἶναι ὑπερβολὴ οὔτε προσποίηση ἡ ἐκδήλωση ἀγάπης τοῦ συζύγου πρὸς τὴ γυναίκα του, ἀφοῦ μόνο στὴ νόμιμη συζυγία μπορεῖ νὰ ἐκδηλωθεῖ ἡ γνήσια καὶ πραγματικὴ ἀγάπη, ἐφ’ ὅσον «ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν». Καμιὰ ἄλλη ἐκδήλωση τρυφερότητας καὶ συμπάθειας δὲν μπορεῖ νὰ παραλληλι­σθεῖ μὲ τὸ «ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν» της νόμιμης συζυγίας ἀπὸ τὴν ὁποία προέρχεται ἡ καταβολὴ τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς. Ἄλλωστε καὶ ἡ περιγραφὴ τοῦ γυναικείου φύλου, ποὺ εἶναι καὶ τὸ ἀσθενὲς μέρος, ἀπαιτεῖ τὴν πρακτική του συμπλήρωση ἀπὸ τὴν ἀνδρικὴ ἀγάπη καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος τῆς ζήλειας ποὺ πλεονάζει στὴ γυναίκα. Ὁ καλύτερος τρόπος δαμασμοῦ τῆς γυναικείας ζήλειας εἶναι πρακτικὰ ἡ γνήσια καὶ ἔμπρακτη ἐκδήλωση ἀγάπης τοῦ συζύγου πρὸς τὴ γυναίκα του.

Στὴ γενικὴ διαστροφὴ ποὺ ἐπικράτησε λόγω τῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὸ Θεὸ «ἀνένδεκτόν του μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα» (Λουκ. 17,1). Χρειάζεται πολλὴ προσοχὴ στὴ συγκράτηση τοῦ δεσμοῦ τῆς συζυγίας. Νὰ μὴ λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν τὰ σκάνδαλα, ἀπὸ τὰ ὁποία πηγάζουν οἱ παρεξηγήσεις. Συνιστοῦμε, εἰδικὰ στὸν ἄνδρα, ὡς τὴν κεφαλή, νὰ μὴν προδίδει τὴν ἀγάπη καὶ τὸ σύνδεσμο μὲ τὴ σύζυγό του, γιατί ὁ διάβολος καὶ τὰ ὄργανά του οὐδέποτε θὰ παύσουν νὰ πολεμοῦν γιὰ νὰ πληγώσουν τὴ ρίζα τῆς ζωῆς.

Ἕνα δεῖγμα πραγματικῆς παρηγοριᾶς καὶ στηριγμού, ποὺ μᾶς συμβούλευσαν οἱ γέροντες σύμβουλοί μας, καὶ τῶν δύο φύλων, γιὰ τὶς δύσκολες ὧρες εἶναι: «Μὴν ξεχνᾶτε ποτὲ τὴν πρώτη ἑβδομάδα τοῦ γάμου σας». Εἶστε οἱ ἴδιοι ὅπως καὶ τότε. Τίποτε δὲ σᾶς χωρίζει.

Ὑπενθυμίζουμε στοὺς ἄνδρες τὸ «συνοικοῦντες κατὰ γνῶσιν, ὡς ἀσθενεστέρω σκεύει τῷ γυναικείω» (Ἃ’ Πέτ. 3,7). Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ παρεκτροπὴ τῆς συζύγου θεραπεύεται μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν τρυφερότητα, παρὰ μὲ τὴν ἐπίπληξη καὶ τὸ θυμό. Μὴν κάνεις παρατήρηση στὴ σύζυγό σου, σὲ περίπτωση λάθους, εἰδικὰ τὴν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ καὶ τῆς αἰχμῆς. Ἐφάρμοσε τὸ λόγο τοῦ Δαβίδ: «Ἐγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον, καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ» (Ψάλμ. 37,13). Σὲ ἄλλη ὥρα, ὅταν εἶστε μόνοι σας, μακριὰ ἀπὸ τὰ παιδιά, ἐὰν ὑπάρχουν, πάρε μὲ τρυφερότητα τὴ σύζυγό σου στὴν ἀγκαλιά σου καὶ πές της. «Ἀγάπη μου, δὲν ξέρεις πόσο σὲ ἀγαπῶ; Ἐγὼ θέλω νὰ εἶσαι μία ἀξιοπρεπὴς κυρία. Αὐτὸ ποὺ ἔκανες δὲν σὲ τιμᾶ». Τότε μόνο δέχεται τὸ σφάλμα καὶ ζητᾶ συνειδητὰ συγγνώμη. Αὐτὰ εἶναι γεννήματα τῆς πείρας. Ἐὰν τὴν ὥρα τοῦ λάθους ἡ τῆς ζημιᾶς, τὴν ἐλέγξεις, θὰ πεισμώσει, θὰ ἀνταπαντήσει, θὰ μουτρώσει, θὰ ἐπικαλε­σθεῖ προφάσεις καὶ θὰ πεῖ ψέματα! Ἡ σύνεση προλαμβάνει, ἐὰν χρησιμοποιηθεῖ τὸ φάρμακο τῆς ἀγάπης.

Ἀπὸ τὴ μικρὴ ἐρευνᾶ μας, ἀπὸ ὅσα ἀκούσαμε καὶ εἴδαμε, βγάλαμε τὸ συμπέρασμα ὅτι τὴν περισσότερη εὐθύνη γιὰ ὅ,τι κακὸ συμβαίνει στοὺς γάμους ἔχουν οἱ ἄνδρες, γιατί δὲν δείχνουν ἀγάπη στὶς συζύγους τους. Ἀγαποῦν, δυστυχῶς τὶς γυναῖκες, ἀλλὰ ὄχι τὶς δικές τους. Αὐτὴ εἶναι ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ. Τότε φυτρώνει ἡ ζήλεια καὶ ἡ ὑποψία -μὲ τὰ γνωστὰ ἀποτελέσματα-, ἰδίως ὅταν καὶ οἱ γύρω διατείνονται ὅτι μᾶλλον κάτι συμβαίνει!

Τὸ γραφικὸ «ἄφετε καὶ ἀφεθήσεται» καὶ τὸ «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν σπλάχνοις Ἰησοῦ Χρίστου» πρέπει νὰ ἐπικρατεῖ ἀπαραιτήτως γιὰ νὰ ὑπάρχει ὁμαλότητα στὴν οἰκογένεια. Πολλὰ λάθη καὶ σκληρότητα ἔχουν οἱ ἄνδρες. Συνήθως πλεονάζει ἡ ἀπροσεξία καὶ ἡ ὑποχώρηση στὰ θέματα ἠθικῆς, ποὺ στοὺς καιροὺς μᾶς πέρασε τὰ ὅρια. Ἂν συμβεῖ κάτι τέτοιο στὴ γυναίκα, τότε ὁ πέλεκυς τῆς παιδείας καὶ ἐκδικήσεως πέφτει βαρύς.

Ἡ ἀγάπη πρὸς τὴ σύζυγο εἶναι ὡς πρὸς τὸν ἄνδρα καὶ δικαιοσύνη, γιατί τὸ μόνο πρόσωπο ποὺ ἀχώριστα καὶ πρακτικὰ θὰ παραμείνει στὸ πλευρὸ τοῦ εἶναι ἡ σύζυγός του, ἀφοῦ ὅλα τὰ πρόσωπα τοῦ περιβάλλοντός του σιγὰ-σιγὰ θὰ ἐκλείψουν, ἐνῶ στοὺς εὐσεβεῖς συζύγους ἡ συζυγία συνεχίζεται καὶ στὴν αἰωνιότητα.

Ὁ νόμος τῆς ἐπιρροῆς.

Ὑπάρχει καὶ ἄλλος λόγος σοβαρότερος, ποὺ ἀπορρέει ἀπὸ τὴν ἔμπρακτη συζυγικὴ ἀγάπη καὶ ἑνότητα, σύμφωνα μὲ τὸ νόμο τῆς ἐπιρροῆς. Ἂν οἱ πιστοὶ σύζυγοι ἐφαρμόζουν τὸ νόμο τῆς ἀγάπης μεταξύ τους, τότε ἡ ὑπερφυσικὴ ἐνέργεια τῆς ἀγάπης, ποὺ εἶναι θεία καὶ ζωοποιός, ἐπιδρᾶ ὀργανικὰ ἀπὸ τὴ σύλληψη, τὴν ἐγκυμοσύνη καὶ τὸν τοκετὸ στὴ διάπλαση τοῦ ἀκέραιου καὶ σωστοῦ χαρακτήρα τοῦ παιδιοῦ. Ἔτσι, πρακτικὰ καὶ πραγματικὰ τὸ παιδὶ ἀποκτᾶ χαρακτήρα καὶ προσωπικότητα ποὺ περιεῖχε ἡ πρώτη «κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν» τοῦ Δημιουργοῦ ἀνθρώπινη ὑπόσταση.

Ἂν οἱ σύζυγοι μὲ προσοχὴ καὶ πίστη ἐφαρμόζουν στὴ ζωὴ τοὺς τὴν ἐντολὴ τῆς θείας ἀγάπης, οἱ καρποὶ εἶναι ἐμφανεῖς στὴν ἁρμονικὴ καὶ εἰρηνικὴ οἰκογενειακὴ ζωὴ καθὼς καὶ στὸ χαρακτήρα τῶν παιδιῶν ποὺ θὰ γεννηθοῦν ἀφοῦ δὲ θὰ εἶναι μόνο γεννήματα καὶ προϊόντα της σάρκας ἀλλὰ καὶ τοῦ πνεύματος, ἐφ’ ὅσον «τὸ γεγεννημένον ἐκ τοῦ πνεύ­ματος πνεῦμα ἔστιν» (Ἰω. 3, 6).

(Γέροντος Ἰωσὴφ Βατοπαιδινοῦ, «Συζητήσεις στὸν Ἄθωνα». Ψυχωφελῆ Βατοπαιδινὰ 13, σ. 146-150, 152-153)

Αναδημοσίευση από: Ρωμαίϊκο Οδοιπορικό